မိုးကုတ္ ဆရာေတာ္ ဘုရားၾကီး၏ ေထ႐ုပတၱိ ေမာ္ကြန္း (၁) ။ ~ ေက်ာ္သီဟ ( မွတ္စုမ်ား )

မိုးကုတ္ ဆရာေတာ္ ဘုရားၾကီး၏ ေထ႐ုပတၱိ ေမာ္ကြန္း (၁) ။

သကၠရာဇ္ ၁၂၆၁ ခုႏွစ္၊ နတ္ေတာ္ လျပည့္ေက်ာ္ (၁၁) ရက္ ဗုဒၶဟူးေန႔၊ ေန႔လည္ (၂) နာရီ မိနစ္ သံုးဆယ္ အခ်ိန္တြင္ ဥယ်ာဥ္ေတာ္ ရြာ၌ မုိးကုတ္ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီး၏ အေလာင္း အလ်ာ ျဖစ္ေသာ သတုိ႔သား ရတနာကို ဖြားျမင္ ေတာ္မူ ပါသည္။ ခမည္းေတာ္မွာ ဦးေအာင္ထြန္း ျဖစ္၍၊ မယ္ေတာ္မွာ ေဒၚေရႊအိတ္ ျဖစ္ပါသည္။ ခမည္းေတာ္ မယ္ေတာ္ တုိ႔မွာ ေဒသအေလ်ာက္ ေတာင္သူ လယ္သမား မ်ိဳး႐ိုးျဖစ္ၾက၍ သမၼအာဇိ၀ လုပ္ငန္းျဖင့္ လုပ္ကိုင္ေနထိုင္သူမ်ား ျဖစ္ၾက ေလသည္။

ေမြးဖြား ရာဇာတိေျမ (ဥယ်ာဥ္ေတာ္ရြာ)

ဥယ်ာဥ္ေတာ္ ရြာကား၊ အမရပူရ ၿမိဳ႕တည္ နန္းတည္ ဗဒံုးမင္းေခတ္ ဘိုးေတာ္ ဦး၀ိုင္းလက္ထက္ ေတာ္အခါက သီးပင္မ်ိဳးစံု စိုက္ပ်ိဳးထားေသာ (မဟာသီရိနႏၵာ၀ံ) ေခၚ ဥယ်ာဥ္ေနရာ ျဖစ္ခဲ့ဖူးေလ သည္။ အမရပူရေခတ္မွ မန္းရတနာပံုေခတ္သုိ႔ ေရာက္ရွိေလေသာ အခါ ဥယ်ာဥ္ေတာ္သည္ ရြာအျဖစ္ သုိ႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့ေလသည္။ယခု မႏၲေလး တိုင္း၊ ျမစ္ငယ္ၿမိဳ႕နယ္ (ဒု႒၀တီ) ေခၚ ျမစ္ငယ္ျမစ္၏ တစ္ဖက္ကမ္းတြင္ တည္ရွိေနပါသည္။ မယ္ေတာ္ ေဒၚေရႊအိတ္သည္ ဆရာေတာ္ အေလာင္းအလ်ာကို ဖြားျမင္သည္အထိ (ကိုးပါး သီလ) ေစာင့္ထိန္းကာ တရားစာေပျဖင့္သာ အခ်ိန္ကုန္လြန္ေစသည္။ ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ ဖြားျမင္ေတာ္မူေသာေၾကာင့္ ေန႔သင့္နံသင့္အားျဖင့္ သတုိ႔သား၏နာမည္ကို (ေမာင္လွေဘာ္) ဟု အမည္ကင္ပြန္းတပ္ၾကေလသည္။

ေက်ာင္း အပ္ မဂၤလာခ်ိန္အခါ

ေမာင္လွေဘာ္သည္ ေလးႏွစ္သားအရြယ္သို႔ ေရာက္ရွိေသာအခါ၊ ဥယ်ာဥ္ေတာ္ရြာရွိ မူလတန္း ေက်ာင္း၌ ေက်ာင္းဆရာ ႀကီး "ဦးစံရ" ထံတြင္ အပ္ႏွံထားရွိ၍၊ ၄ တန္းအထိမွ်သာ ပညာသင္ၾကား ရေလသည္။

ရွင္သာမေဏျပဳျခင္း

အသက္ (၉) ႏွစ္သားအရြယ္သုိ႔ ေရာက္ရွိေသာအခါ ဥယ်ာဥ္ေတာ္ရြာရွိ ေဂြးပင္ေတာရေက်ာင္း ဆရာေတာ္ ဦးဇာဂရ အရွင္ျမတ္ကို ဥပဇၩာယ္ျပဳ၍ ရွင္သာမေဏအျဖစ္သုိ႔ သြတ္သြင္းခ်ီးေျမႇာက္ၾက ေလသည္။ဘြဲ႕ေတာ္မွာ ဗုဒၶဟူးသားျဖစ္၍ ရွင္၀ိမလဟု မွည့္ေခၚတြင္ ေစေလ သတည္း။ သဒၵါ၊ သၿဂႋဳဟ္စေသာ အေျခခံစာ၀ါမ်ားကို ႀကိဳးစားသင္ယူ၍ ဆရာ၀တ္မ်ား ကိုလည္း ေက်ပြန္လွ၏။ အေဟာအေျပာ ငယ္ငယ္ကပင္ ေကာင္းမြန္လွ၍ လာဘ္လာဘေပါမ်ားၿပီး ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ႏွင့္ ဘုန္းႀကီးေနသျဖင့္ ဆရာဘုန္းေတာ္ႀကီးႏွင့္ ရပ္သူရြာသား ဒါယိကာ၊ ဒါယိကာမ မ်ားက ကိုရင္သီ၀လိဟုပင္ ေခၚစမွတ္ျပဳၾကေလသည္။

သကၤန္းေတာ္ကို ပ်ားစြဲျခင္း (ပထမအႀကိမ္)

ကိုရင္၀ိမလ (၁၂) ႏွစ္အရြယ္သို႔ ေရာက္ရွိေသာႏွစ္ တစ္ေန႔ေသာ အခ်ိန္တြင္ ဥယ်ာဥ္ေတာ္ရြာ၊ ေဂြးပင္ေတာရ ေက်ာင္းေပၚတြင္ ကိုရင္၏ သကၤန္းမ်ားကို တန္းေပၚတြင္ ေခါက္တင္ထားရာ သကၤန္းမ်ားကို ပ်ားေကာင္မ်ားသည္ ၀ိုင္းအံု လာၿပီးလွ်င္ သိုက္အံုဖြဲ႕ကာ စြဲေနၾကေတာ့သည္။ ဤပ်ားမ်ားစြဲျခင္းအေၾကာင္းကို သိရွိရေသာ ေဂြးပင္ေတာရ ဆရာေတာ္ ႀကီးက"သာမေဏ သည္ ေနာင္ေသာအခါတြင္ ဘုန္းကံႀကီးမားေသာ အေက်ာ္အေမာ္ ဆရာေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္လိမ့္မည္၊ တပည့္ ဒါယကာ ဒါယိကာမ အသိုက္အ၀န္းႀကီးမား၍ လူမ်ားစြာ၏ မွီခိုအားထားရာ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္" ဟု နိမိတ္ဖတ္ၾကား ေတာ္မူေလသည္။

အမရပူရၿမိဳ႕ မဂၤလာတိုက္သုိ႔ ပညာသင္ၾကားရန္ တစ္ကိုယ္ေတာ္ ခရီးထြက္ခဲ့ျခင္း

အခ်ိဳတြင္ ပ်ားသကာ တရားတြင္ အဘိဓမၼာရွင္၀ိမလသည္ မိမိ၏ဘုန္းေတာ္ႀကီး အိုမင္းမစြမ္း ရွိလာသည္ႏွင့္ စာ၀ါမ်ား အခ်ိန္မွန္မွန္ သင္ၾကားခြင့္ မရေတာ့ေပ။ ဒီအတိုင္းေနသြားရလွ်င္ စာတတ္ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူးဟု ပူပန္ေန၏။ အစ္မႀကီးအ ရင္းျဖစ္သူ သီလရွင္ ေဒၚသုစာရီ သည္ အမရပူရၿမိဳ႕ မဂၤလာေက်ာင္းတိုက္၌ အဘိဓမၼအရာတြင္ လြန္စြာထင္ရွားေသာ ပထမ ေက်ာ္ဆရာႀကီး ဦးအုန္းထံေမွာက္၌ ပညာသင္ ေရာက္လ်က္ရွိ ေနေလသည္။ အစ္မျဖစ္သူ၏ ေျပာစကားအရ ရွင္၀ိမလ သည္ၿမိဳ႕တက္လာ အဘိဓမၼသင္လိုစိတ္မ်ား တဖြားဖြား ျဖစ္ေပၚလ်က ္ရွိေလသည္။ မိဘႏွင့္ ဆရာသမားမ်ားအား ခြင့္ပန္ ေလွ်ာက္ထားရာ ႏွစ္ႀကိမ္ သံုးႀကိမ္တိုင္ေအာင္ ခြင့္မျပဳၾက၍ အမရပူရသုိ႔ တိတ္တဆိတ္ တစ္ကိုယ္ေတာ္ ထြက္လာခဲ့ ေလေတာ့သည္။ မိဘမ်ား သတင္းၾကားၾက၍ လိုက္ေခၚၾကေသာ္လည္း ျပန္မလိုက္ေတာ့ဘဲ တရားေဟာကာသာ ျပန္လႊတ္လိုက္ ေလေတာ့သည္။ အစ္မ သီလရွင္ဆရာႏွင့္ ေဒၚပုည၊ ေဒၚ၀ိစာရီတုိ႔က မဂၤလာတိုင္ ဆရာေတာ္ႀကီး ဦးသုဇာတ အထံေတာ္သုိ႔ အပ္ႏွံၾကေလသည္။ ကိုရင္၀ိမလသည္ မဂၤလာတိုက္ မကုဋေက်ာင္းငယ္တြင္ ေနထိုင္ ရေလသည္။ မကုဋဟူသည္ကား အထြတ္အထိပ္ပင ္တည္း။

မဂၤလာတိုက္

မဂၤလာတိုက္ကား သာမညဌာန မဟုတ္ပါေခ်။ ဘူမိနက္သန္ ေအာင္ေျမမွန္ေသာ ေနရာျဖစ္ ေလသည္။ အမရပူရတြင္ ဘိုးေတာ္ဦး၀ိုင္း နန္းတည္မည္ရွိေသာအခါ အမတ္ႀကီး ဦးေပၚဦးႏွင့္တကြ မင္းႀကီးေလးပါး၊ ျမင္းသည္ေတာ္မ်ားႏွင့္ ဗိသုကာ တစ္ရာေက်ာ္တုိ႔ စခန္းခ်တည္းခို ကာ မဂၤလာ အခ်ိန္ကို ေစာင့္ဆိုင္းေနခဲ့ၾကေသာ ေနရာဌာနျဖစ္သည့္အျပင္ ေရွးမင္းမ်ား လက္ထက္ေတာ္ အခါက နာမည္ေက်ာ္ ၾကက္သြန္ခင္း ေတာရေက်ာင္းတိုက္ ေနရာေဟာင္းလည္း ျဖစ္ေလသည္။ သီလ၀ိေသာ ဓနိက်မ္း၌ ၾကက္သြန္ခင္း ဆရာေတာ္သည္ ပဋိပတ္အရာ၌ ထင္ရွား ေက်ာ္ေစာေသာ ဆရာေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အက်င့္သိကၡာႏွင့္လည္းေကာင္း၊ မင္းစုိးရာဇာ စသည္တုိ႔ႏွင့္ ဆက္ဆံရာတြင္ လည္းေကာင္း တင္းတင္း ရင္းရင္း ရွိလွ၍ ဆရာေတာ္၏ အရွိန္အ၀ါသည္ အလြန္တရာ ႀကီးမားေတာ္ မူေလသည္။ ပဋိပတ္အရာတြင္ အရြယ္တူ ဆရာေတာ္ မ်ားကပင္ ေလွ်ာက္ထားရေသာ ဆရာေတာ္တစ္ပါး ျဖစ္ေလသည္ စသည္ျဖင့္ ေရးသားထားသည္ကိုေတြ႕ရွိ ရေလသည္။ရွင္၀ိမလကား မိမိ ေနရာေဟာင္း ၾကက္သြန္ခင္း ေက်ာင္းတုိက္သုိ႔ ျပန္ေရာက္ လာျခင္းေပေလာ။ ရွင္၀ိမလ သည္မဂၤလာတိုက္ ဆရာေတာ္ႏွင့္ မင္းတုန္း၊ သီေပါ၊ ၿဗိတိသွ်ေခတ္ သံုးေခတ္တြင္ အဘိဓမၼာပညာမ်ားကို ႀကိဳးစား၍ သင္ယူေလေတာ့သည္။ ရွင္၀ိမလ၏ ဥပုသ္ဇရပ္မ်ားတြင္ တရားေဟာ ေကာင္း သည္ဟု တစ္စတစ္စႏွင့္ ေက်ာ္ၾကား လာသ ျဖင့္ပညာေရး ေႏွာင့္ေနမည္ကို စုိးေသာေၾကာင့္ ဆရာေတာ္ႀကီးက တရားေဟာမႈကို ပိတ္ပင္ ထားရ ေလသည္။ ကိုရင္ဘ၀ ႏွင့္ပင္ ဆရာႀကီးဦးအုန္း၏ အဘိဓမၼာအေမြကို အတြင္း က်က်ရရွိထားသူ ျဖစ္ေလ ေတာ့သည္။

ဒုတိယအႀကိမ္ ပ်ားစြဲရျခင္း

ရွင္၀ိမလ သက္ေတာ္ (၂၀) ရွိေလေသာအခါ၊ ၁၂၈၁ ခု၊ ၀ါဆိုလဆန္း (၈) ရက္ေန႔တြင္ မဂၤလာတိုက္ ဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးအား ဥပဇၩာယ္ ျပဳ၍ ျမင့္ျမတ္ေသာ ရဟန္းအျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ရွိေတာ္ မူေလသည္။ ရဟန္း ဒါယကာမ်ားမွာ အမရပူရၿမိဳ႕၊ အုိးေတာ္ရပ္၊ ကုန္သည္ႀကီး ဦး၀မ္းႏွင့္ ဇနီးေဒၚေဒၚေစာ တုိ႔ ျဖစ္ၾကေလသည္။ ရဟန္းခံယူေသာေန႔၊ သိမ္မွ ထြက္ေတာ္မူကာ မိမိေနထိုင္ရာ မကုဋေက်ာင္းေပၚတြင္ (ယခုစႀကၤ ေက်ာင္း ေျမာက္ဘက္ ဘံုေက်ာင္းေနရာ) သကၤန္းမ်ား ေခြၽးစိုရႊဲေနသျဖင့္ ခဏတစ္ျဖဳတ္ တန္းေပၚတြင္ တင္လွမ္းထားရာ မိနစ္ပိုင္းအတြင္းမွာပင္ ပ်ားေပါင္းမ်ားစြာ ပ်ံသန္းလာ ၿပီးလွ်င္အသိုက္ အအံုလုပ္ကာ ၀ဲၾကပ်ံၾကေလသည္။ (ဒုတိယမၸိ သကၤန္းမ်ားကို ပ်ားစြဲျခင္း ျဖစ္သည္)။ လူတုိ႔အတြက္ အေကာင္းဆံုးေသာ အခ်ိဳၿမိန္ဆံုးေသာ ေဆးအာဟာရကို ျဖည့္စြမ္းေပးႏိုင္ၾက သူမ်ားမွာ ပ်ားသတၱ၀ါတုိ႔ပင္ မဟုတ္ပါေလာ။ ထုိျဖစ္ရပ္ကို ကိုယ္ေတြ႕ႀကံဳရေသာ အမရပူရၿမိဳ႕ ေအာင္ျခင္း ရွစ္ပါးဆရာေတာ္ႀကီးက ပုဗၺနိမိတ္ ဖတ္ေတာ္မူသည္မွာ "ယခုဘ၀တြင္မွာပင္ တရားထူးတရားျမတ္မ်ားကို ရရွိႏိုင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ထူး ပုဂၢိဳလ္ျမတ္ျဖစ္ရလိမ့္မယ္"ဟု ဖြင့္ဟမိန္႔ဆိုေတာ္ မူခဲ့ေလသည္။

ဒုတိယ အႀကိမ္ သိမ္ထပ္သိကၡာတင္ မဂၤလာ

၁၂၈၃ ခုႏွစ္တြင္ အစ္မျဖစ္သူ သီလရွင္ ေဒၚသုစာရီႏွင့္ စာသင္ဖက္ျဖစ္ေသာ (မုိးကုတ္ၿမိဳ႕သူ) သီလရွင္ ေဒၚ၀ိစာရီတုိ႔က သိမ္ထပ္ မဂၤလာ ျပဳၾကျပန္သည္။ ဤအခ်က္သည္ ပင္လွ်င္ မိုးကုတ္ ဆရာေတာ္ ဟူေသာ အမည္ေတာ္ကို ေခၚေ၀ၚႏိုင္ရန္ အေျခခံ အေၾကာင္းတစ္းရပ္ ျဖစ္ခဲ့ရ ေလသည္။ ထုိအခ်ိန္အခါတြင္ ပထမေက်ာ္ ဆရာႀကီးဦးအုန္းက မိမိကိုယ္စား ဦးပဥၥင္း ဦး၀ိမလအား အဘိဓမၼာ ည၀ါမ်ားကို စမ္းသပ္ ပို႔ခ်ခိုင္း ေလသည္။ ေန႔လည္ အခါတြင္မူ မႏၲေလးၿမိဳ႕သို႔ ရထားျဖင့္သြား ေရာက္ကာ စာေပ ပဋိကတ္ေတာ္မ်ား သင္ယူ ေတာ္မူရေလသည္။ စာ၀ါလိုက္ခဲ့ ရေသာ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားအား ေခမာသီ၀ံ ေက်ာင္းတိုက္ ဆရာေတာ္၊ ဘုန္းႀကီး ေက်ာင္းတိုက္ ဆရာေတာ္ ဦးခႏၲီႏွင့္ ဆရာေတာ္ ဦးၾကည္တုိ႔ ျဖစ္ၾကေလသည္။

ေက်ာင္းထိုင္စာခ် ဘုန္းႀကီး
၁၂၈၆ ခုႏွစ္တြင္ မဂၤလာ ေက်ာင္းတိုက္အတြင္း အလယ္ပိဋကတ္ တုိက္ေက်ာင္းႀကီး၌ ေက်ာင္းထိုင္စာခ် ျဖစ္ေတာ္မူကာ ႏွစ္ေပါင္း သံုးဆယ္ ေက်ာ္မွ် အထူးသျဖင့္ အဘိဓမၼာ ည၀ါက်မ္းမ်ား ကို ပို႔ခ်ေတာ္ မူေလသည္။ မာတိကာ၊ ဓာတုကထာႏွင့္ ယမိုက္ပ႒ာန္း သံုးက်မ္းတုိ႔ကို တစ္ႏွစ္ လွ်င္ သံုးႀကိမ္စီ ပုိ႔ခ်ေတာ္ မူေလရာ၊ စာလိုက္ သံဃာမ်ားမွာ ၃၀၀-၄၀၀ ပင္ ရွိၾကသျဖင့္ ေက်ာင္းေပၚ၌ ေနရာထိုင္ခင္းမလံု ေလာက္ေတာ့၍ ေက်ာင္းေဘးရွိ မယ္ဇယ္ ပင္မ်ား၏ အရိပ္အာ၀ါသကို ခိုလႈံကာ စာ၀ါမ်ားကို လိုက္နာၾက ရေလသည္။စာခ်ဆရာေတာ္ ဦး၀ိမလႏွင့္ အဘိဓမၼာ ည၀ါသတင္းမ်ားသည္ တစ္ျပည္လံုး ရွိသံဃာ့ေလာက ၌ မသိသူမရွိသေလာက္ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကား သြားေလေတာ့သည္။ ေတာင္ၿမိဳ႕မွာ မေနဖူးလွ်င္ အဘိဓမၼ မတတ္ဟုပင္ ဆုိစမွတ္ျပဳၾကေလသည္။ ထုိ႔ေနာက္ ဆရာေတာ္ ဦး၀ိမလသည္ ပထမေက်ာ္ ဆရာႀကီးဦးအုန္း လက္စ မသတ္ ခဲ့ရေသာ နာမည္ေက်ာ္ အဘိဓမၼာ တံခြန္က်မ္းႀကီး ကိုလည္း လက္စသတ္ ေရးသားေတာ္ မူေလသည္။
၎ေနာက္ ဆရာေတာ္ ဦး၀ိမလသည္ ယမကမဥၥရီက်မ္း ႏွင့္ ပုထုဇနအလင္းျပ က်မ္းမ်ားကို လည္း ျပဳစုေတာ္မူေလသည္။
မုိးကုတ္ ဆရာေတာ္ ဦးမလ၏ အဘိဓမၼာ ပ်ားလဘို႔တုိ႔သည္ ယေန႔တိုင္ေအာင္ပင္ ေသာက္စုိ႔၍ မကုန္ႏိုင္ပါေခ်တကား။
မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး၏ ေထ႐ုပတၱိ ေမာ္ကြန္း အပိုင္း (၂) ကုိ ဆက္လက္ ေဖာ္ၿပ သြားပါမည္ ။