ရွစ္ေလးလံုးအေရးအခင္း

‎

ရွစ္ေလးလံုးအေရးအခင္း

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္တြင္ စုေဝးေနေသာ ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပသူမ်ား၊ ၁၉၈၈

ထင္ရွားေသာ ၈၈၈၈ အေရးအခင္း (ဗမာ- ၈ - ၄လုံး သို႔မဟုတ္ ရွစ္ေလးလုံး၊ MLCTS- hrac le: lum၊ ျပည္သူ႔စြမ္းအား အေရးအခင္း ဟုလည္း လူသိမ်ားသည္) သည္ ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္ သမၼတ ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ (ယေန႔ ဗမာနိုင္ငံ သို႔မဟုတ္ ျမန္မာနိုင္ငံဟု လူသိမ်ားသည္) တြင္ ဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ခ်ီတက္ပြဲမ်ား၊ ခ်ီတက္ဆႏၵျပပြဲမ်ား၊ ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပပြဲမ်ားႏွင့္ အဓိက႐ုဏ္းမ်ား ကို ရည္ညႊန္းသည္။ အဓိကျဖစ္ရပ္မွာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ဤသည္(၁၉၈၈-၀၈-၀၈) ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ၎ကို “၈၈၈၈ အေရးအခင္း” ဟု လူသိမ်ားသည္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွစ၍ ျမန္မာနိုင္ငံကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း ဦးေဆာင္ေသာ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီက တစ္ပါတီစနစ္ျဖင့္ အုပ္စိုးခဲ့သည္။ ေအာင္ျမင္မွုမရခဲ့ေသာ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ဆီသို႔ ေလၽွာက္လွမ္းေသာ ျမန္မာ့နည္းသည္ ျမန္မာနိုင္ငံကို ကမၻာ့အဆင္းရဲဆုံး နိုင္ငံမ်ားတြင္ တစ္ခုအပါအဝင္ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ အားလုံးနီးပါးသည္ ျပည္သူပိုင္သိမ္းျခင္း ခံရၿပီး အစိုးရသည္ ဆိုဗီယက္ပုံစံ ဗဟိုမွစီမံျခင္းႏွင့္ အယူသည္းေသာ ယုံၾကည္မွုမ်ားကို ေပါင္းစပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ထုတ္ေဝခဲ့ေသာ Newsweek မဂၢဇင္းပါ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္တြင္ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ဆီသို႔ ေလၽွာက္လွမ္းေသာ ျမန္မာ့နည္းကို “ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ မာ့က္စ္ဝါဒီ ယုတၱိမတန္မွု တို႔ေပါင္းစည္းျခင္း” ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

 အေရးအခင္းစတင္ခဲ့ျခင္း

၈၈၈၈ အေရးအခင္းမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ေက်ာင္းသားမ်ားက ၁၉၈၈ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသားကန႔္ကြက္ဆႏၵျပပြဲမ်ားသည္ တစ္နိုင္ငံလုံးသို႔ ျပန႔္ႏွံ့သြားခဲ့သည္။ သိန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ေရႊဝါေရာင္သကၤန္းဝတ္ ဘုန္းႀကီးမ်ား၊ ကေလးငယ္မ်ား၊ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ား၊ အိမ္ရွင္မမ်ားႏွင့္ ဆရာဝန္မ်ားသည္ အစိုးရကို ဆန႔္က်င္ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ အေရးအခင္းသည္ နိုင္ငံေတာ္ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမွု တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕ (State Law and Order Restoration Council - SLORC) က ေသြးေခ်ာင္းစီးေစခဲ့ေသာ စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းယူမွုအၿပီး စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ၿပီးဆုံးခဲ့သည္။ ဤအေရးအခင္းအတြင္း စစ္တပ္ေၾကာင့္ ဆႏၵျပသူ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီ၍ ေသဆုံးခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာနိုင္ငံရွိ အာဏာပိုင္တို႔က ေသဆုံးခဲ့သည့္ အေရအတြက္မွာ ၃၅၀ ခန႔္မၽွသာဟု ဆိုခဲ့သည္။
ဤအက်ပ္အတည္းကာလအတြင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ နိုင္ငံ့ပုံေဆာင္အျဖစ္ ေပၚထြက္လာသည္။ စစ္အစိုးရက စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေသာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ သူမ၏ ပါတီျဖစ္ေသာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္က အနိုင္ရရွိခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ စစ္အစိုးရသည္ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို အသိအမွတ္ျပဳရန္ ျငင္းဆိုခဲ့ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေနအိမ္တြင္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်ထားခဲ့သည္။ နိုင္ငံေတာ္ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမွု တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕သည္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲထားမွုတစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့သည္။

အဓိက ဆႏၵျပပြဲမ်ား

ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပမွုမ်ားသည္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လတြင္ အထြဋ္အထိပ္သို႔ ေရာက္ခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ကိန္းဂဏန္းဆိုင္ရာ ထူးျခားမွုကို အေျခခံသည့္ မဂၤလာေန႔ျဖစ္သည့္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္တြင္ နိုင္ငံအဝွမ္း ခ်ီတက္ဆႏၵျပပြဲျပဳလုပ္ရန္ စီစဥ္ခဲ့ၾကသည္။ ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပမွု သတင္းသည္ ေတာနယ္ေဒသမ်ားသို႔ပါ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး နိုင္ငံအဝွမ္း ခ်ီတက္ဆႏၵျပပြဲမတိုင္မီ ေလးရက္အလိုတြင္ တစ္နိုင္ငံလုံးရွိ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ဦးစိန္လြင္၏ အုပ္ခ်ဳပ္မွုကို ရွုတ္ခ်ၾကၿပီး တပ္မေတာ္သားမ်ားသည္ အင္အား စု႐ုံးေနခဲ့ၾကသည္။ ဗမာနိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢ အမွတ္အသားျဖစ္ေသာ ခြပ္ေဒါင္းပုံပါ လက္ကမ္းစာေစာင္မ်ားႏွင့္ ပိုစတာမ်ားသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ လမ္းမ်ားတြင္ ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။
ေျမေအာက္လွုပ္ရွားသူမ်ား၏ အႀကံေပးခ်က္အရ ရပ္ကြက္လုံျခဳံေရး ႏွင့္ သပိတ္ေမွာက္ေရး ေကာ္မတီမ်ားကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ၎တို႔မွ အမ်ားအျပားမွာ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္မ်ားက အလားတူျဖစ္ခဲ့ေသာ အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ သံဃာေတာ္မ်ား၏ ေျမေအာက္လွုပ္ရွားမွုမ်ားတြင္ ၾသဇာေညာင္းသူမ်ား ျဖစ္ခဲ့သည္။ ၾသဂုတ္လ ၂ ရက္မွ ၁၀ ရက္ အၾကားတြင္ ပူးေပါင္း ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပမွုမ်ားသည္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕အမ်ားစုတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ဤကာလအတြင္း အစိုးရကို ဆန႔္က်င္ေသာ သတင္းစာမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဝၾကသည္။ ခြပ္ေဒါင္း ေအာင္တံခြန္မ်ားကို ျဖန႔္ခဲ့ၿပီး ခ်ီတက္ပြဲမ်ားကို တၿပိဳင္နက္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကၿပီး ခ်ီတက္ပြဲမ်ား၌ ေဟာေျပာသူမ်ားကို အကာအကြယ္ေပးခဲ့ၾကသည္။
ဆန႔္က်င္ဆႏၵျပသူ ေက်ာင္းသားမ်ားက ဆႏၵျပပြဲမ်ားကို ပံ့ပိုးမွုေပးၾကရန္ ေတာင္းဆိုမွုမ်ား ေပၚထြက္လာခဲ့သည့္အခါ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ပထမဆုံး လွုပ္ရွားမွုကို ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔၏ ဝါဆိုလျပည့္ေန႔ ဝန္းက်င္ ရက္မ်ားတြင္ ေရႊတိဂုံဘုရား၌ စတင္ခဲ့သည္။ ရပ္ကြက္လုံျခဳံေရးႏွင့္ သပိတ္ေမွာက္ေရး ေကာ္မတီမ်ားသည္ ရပ္ကြက္ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ အရန္အတားမ်ား ခ်ထားၿပီး မိမိတို႔ရပ္ကြက္ကို ခုခံကာကြယ္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ထပ္ခ်ီတက္ ဆႏၵျပပြဲမ်ားအတြက္ ျပင္ဆင္ခဲ့ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ေဒသမ်ားတြင္ ေကာ္မတီမ်ားသည္ ေဟာေျပာသူမ်ားက လူအမ်ား တက္ေရာက္ ေဟာေျပာနိုင္ရန္ ယာယီစင္ျမင့္မ်ား တည္ေဆာက္ၿပီး လူထုစည္းေဝးပြဲမ်ားကို ေထာက္ပံ့ရန္ အလွူေငြမ်ားကို စုေဆာင္းေပးခဲ့သည္။

ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပပြဲမ်ား၏အမွတ္အသား

ခြပ္ေဒါင္းပုံ သ႐ုပ္ေဖာ္ထားသည့္ NLD အလံသည္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ လမ္းမ်ားေပၚရွိ ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပပြဲမ်ား၏ အမွတ္အသား ျဖစ္လာခဲ့သည္။

ရန္ကုန္ ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပပြဲမ်ား၏ အစပိုင္း ရက္အနည္းငယ္တြင္ လွုပ္ရွားသူမ်ားက မႏၲေလးရွိ ေရွ႕ေနမ်ားႏွင့္ သံဃာေတာ္မ်ားကိုကန႔္ကြက္ဆႏၵျပပြဲမ်ားတြင္ ပါဝင္ဖို႔ တိုက္တြန္းရန္ ဆက္သြယ္ခဲ့ၾကသည္။ အစိုးရ အလုပ္သမားမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာ သံဃာေတာ္မ်ား၊ ေလတပ္ႏွင့္ ေရတပ္ အမွုထမ္းမ်ား၊ အေကာက္ခြန္ အရာရွိမ်ား၊ ေက်ာင္းဆရာမ်ားႏွင့္ ေဆး႐ုံဝန္ထမ္းမ်ား အပါအဝင္ အလႊာေပါင္းစုံမွ ျမန္မာနိုင္ငံသားမ်ားက ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ လ်င္ျမန္စြာ ပူးေပါင္းခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ခ်ီတက္ဆႏၵျပပြဲမ်ားသည္ အျခား ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္မ်ားသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ့ေစခဲ့ေသာ အျခားေသာ ခ်ီတက္ဆႏၵျပပြဲမ်ားအတြက္ အဓိက်သည့္ အခ်က္ျဖစ္ခဲ့သည္။
ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပသူေပါင္း ၁၀,၀၀၀ ခန႔္သည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ဆူးေလဘုရား အျပင္ဘက္တြင္ ခ်ီတက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကၿပီး၊ ထိုေနရာတြင္ တရားဝင္ ေငြေၾကးအျဖစ္မွ ရပ္စဲခဲ့ေသာ ေငြစကၠဴမ်ားျဖင့္ တန္ဆာဆင္ထားေသာ ဦးေနဝင္းႏွင့္ ဦးစိန္လြင္တို႔၏ ပုံတူ႐ုပ္မ်ား ထည့္ထားသည့္ ေခါင္းတလားမ်ားကို မီးရွို႔ကာ ေျမျမဳပ္ခဲ့ၾကသည္။ အျခားေသာ ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ နိုင္ငံအဝွမ္း အားကစား႐ုံမ်ားႏွင့္ ေဆး႐ုံမ်ားတြင္ ေနရာယူခဲ့ၾကသည္။ ဆူးေလဘုရားရွိ သံဃာေတာ္မ်ားက ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္၏ အရိပ္ေတာ္သည္ ေကာင္းကင္ထဲတြင္ ဦးေခါင္းေတာ္ႏွင့္ရပ္ေနသည့္ ပုံသ႑ာန္ ေျပာင္းသြားခဲ့သည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့ၾကသည္။ ၾသဂုတ္လ ၃ ရက္ေန႔တြင္ အာဏာပိုင္မ်ားက မာရွယ္ေလာ ေခၚ စစ္ဥပေဒကို ျပ႒ာန္းခဲ့ရာ ည ၈ နာရီမွ ေနာက္တေန႔ နံနက္ ၄ နာရီ အထိ အျပင္မထြက္ရအမိန႔္ႏွင့္ လူငါးေယာက္ထက္ ပိုမို၍ စု႐ုံးခြင့္မရွိ အမိန႔္မ်ား ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။

ၾသဂုတ္လ ၈-၁၂ ရက္

“ျမန္မာျပည္ တစ္ဝွမ္း ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပမွုမ်ားတြင္ ပါဝင္ရန္ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ ျပည္သူမ်ား ထြက္လာခဲ့ၾကသည္ - ေက်ာင္းသားမ်ားသာမက ဆရာမ်ား၊ သံဃာေတာ္မ်ား၊ ကေလးသူငယ္မ်ား၊ ကၽြမ္းက်င္ အတတ္ပညာရွင္မ်ား ႏွင့္ အလႊာေပါင္းစုံမွ အလုပ္သမား သမဂၢ အဖြဲ႕ဝင္မ်ား ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္။ ဤေန႔တြင္ စစ္အစိုးရသည္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ၿပီးျဖစ္ေသာ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္မွုတို႔၏ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ႀကိဳးစားျခင္းကို စတင္ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ စစ္သားမ်ားသည္ ခ်ီတက္ဆႏၵျပသူမ်ားထဲသို႔ ေသနတ္မ်ားျဖင့္ ပစ္ခဲ့ၾကၿပီး ရာႏွင့္ခ်ီေသာ လက္နက္မဲ့ ခ်ီတက္သူမ်ား အသတ္ခံခဲ့ရသည္။ သတ္ျဖတ္ျခင္းသည္ တစ္ပတ္ၾကာ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ္လည္း လမ္းမမ်ားသည္ ခ်ီတက္ ဆႏၵျပသူမ်ားႏွင့္ ဆက္လက္ ျပည့္လၽွံေနခဲ့သည္။”

အမီတက္ဗ္ဂို႔ရွ္ (၂၀၀၁)

အေထြေထြ သပိတ္ေမွာက္ႀကီးသည္ ႀကိဳတင္ စီစဥ္ခဲ့သည့္အတိုင္း ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ခဲ့သည္။ ႀကီးမားေသာ ခ်ီတက္ဆႏၵျပမွုမ်ား ဗမာနိုင္ငံတစ္ဝွမ္း က်င္းပခဲ့ရာ လူမ်ိဳးစုမ်ား၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား၊ အစၥလမ္ဘာသာဝင္မ်ား၊ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ လူႀကီးလူငယ္မေရြး ခ်ီတက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ ပထမဆုံး စီတန္းလွည့္လည္ျခင္းသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို လွည့္ပတ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေနရာအခ်ိဳ႕တြင္ ေဟာေျပာရန္ ရပ္တန႔္ခဲ့သည္။ စင္ျမင့္ကိုလည္း ေဆာက္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဝန္းက်င္မွ ခ်ီတက္ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္တြင္ စု႐ုံးၾကသည္။ ဤေနရာတြင္ ေၾကာက္ရြံ့ေနေသာ ယာဥ္ထိန္းရဲမ်ားက လူစုထဲသို႔ ေသနတ္ႏွင့္ ပစ္ၿပီး ထြက္ေျပးသြားၿပီး တစ္ဦးတည္းသာ က်ဆုံးမွုရွိသည္ဟု သတင္းပို႔ခဲ့သည္။ (ထိုကဲ့သို႔ စစ္ေၾကာင္းခ်ီတက္မွုမ်ားသည္ စက္တင္ဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔အထိ ေန႔စဥ္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။) ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ ျပည္သူ႔ ဆႏၵျပပြဲသို႔ ပူးေပါင္းဖို႔ ဆြဲေဆာင္ရန္ ႀကိဳးစားသည့္အေနျဖင့္ စစ္သားမ်ား၏ ရွူးဖိနပ္မ်ားကို နမ္းခဲ့ၾကသည္။ လူအုပ္ႀကီးႏွင့္ အေစာပိုင္း အၾကမ္းဖက္မွုမွ ကာကြယ္ရန္ လူအခ်ိဳ႕က စစ္တပ္မွ အရာရွိမ်ားကို ဝိုင္းရံ ထားခဲ့သည္။ ေနာက္ထပ္ ေလးရက္အေတာအတြင္း ခ်ီတက္ဆႏၵျပပြဲမ်ား ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ အစိုးရသည္ မ်ားျပားလွေသာ ဆႏၵျပသူမ်ားကို တအံ့တဩျဖစ္ခဲ့ၿပီး ဆႏၵျပသူမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို “တတ္နိုင္သေလာက္” လိုက္ေလ်ာရန္ ဂတိျပဳသည္ဟု ဆိုခဲ့သည္။ ဦးစိန္လြင္သည္ ဆႏၵျပသူမ်ားကို ႏွိမ္နင္းရန္ လက္နက္ကိုင္ လွုပ္ရွားမွုမ်ားရွိေသာ ေနရာမွ စစ္သားမ်ားပိုမို ေခၚေဆာင္ခဲ့သည္။
မႏၲေလးတိုင္းတြင္ ပိုမို၍ ဖြဲ႕စည္းမွုေကာင္းေသာ သပိတ္ေမွာက္ ေကာ္မတီကို ေရွ႕ေနမ်ားက ဦးေဆာင္ခဲ့ၿပီး ေဆြးေႏြးပြဲသည္ ပါတီစုံ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးကို ဦးတည္ခဲ့သည္။ ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပပြဲတြင္ ပါဝင္ရန္ အနီးအပါး ၿမိဳ႕မ်ားႏွင့္ ရြာမ်ားမွ လူေပါင္းမ်ားစြာ ေရာက္ရွိလာခဲ့ၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ အစိုးရ၏ စီးပြားေရး ေပၚလစီအေပၚ မေက်နပ္ၾကေသာ လယ္သမားမ်ားသည္လည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဆႏၵျပပြဲကို ပူးေပါင္းခဲ့ၾကသည္။ လူဦးေရ ၅,၀၀၀ ရွိေသာ ရြာတစ္ရြာတြင္မွ ၂,၀၀၀ သည္ သပိတ္ေမွာက္ပြဲသို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ မ်ားမၾကာမီ၊ အာဏာပိုင္တို႔က ဆႏၵျပသူမ်ာကို ေသနတ္ႏွင့္ ပစ္ခဲ့သည္။ ဦးေနဝင္းက “ေသနတ္ဆိုတာ မိုးေပၚေထာင္မပစ္ဘူး” ဟု ညႊန္ၾကားခဲ့ရာ ၎သည္ စစ္တပ္ကို ဆႏၵျပသူလူထုထဲသို႔ တည့္တည့္ပစ္ရန္ အမိန႔္ေပးသည့္ အဓိပၸါယ္ပင္ ျဖစ္သည္။ဆႏၵျပသူမ်ားက လက္လုပ္ဗုံးမ်ား၊ ဓားရွည္မ်ား၊ ဓားမ်ား၊ ေက်ာက္ခဲမ်ား၊ အဆိပ္သုတ္ထားေသာ ျမားတိုမ်ားႏွင့္ စက္ဘီး စပုတ္တံမ်ားကို ပစ္လႊတ္ျခင္းျဖင့္ တုန႔္ျပန္ၾကသည္။ တစ္ခုေသာ ျဖစ္ရပ္တြင္ ဆႏၵျပသူမ်ားက ရဲဌာနကို မီးရွို႔ၿပီး၊ ထြက္ေျပးေသာ အရာရွိ ေလးဦးကို ဆြဲဆုတ္ခဲ့သည္။ ၾသဂုတ္လ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ စစ္သားမ်ားသည္ ရန္ကုန္ အေထြေထြေရာဂါကု ေဆး႐ုံႀကီးကို မီးရွို႔ခဲ့ရာ ဒဏ္ရာရသူမ်ားကို ကုသေနေသာ သူနာျပဳမ်ားႏွင့္ ဆရာဝန္မ်ား ေသဆုံးခဲ့သည္။ နိုင္ငံပိုင္ ေရဒီယို ရန္ကုန္က “လုယက္သူမ်ားႏွင့္ အေႏွာင့္အယွက္ေပးသူမ်ား” ၁,၄၅၁ ေယာက္ အဖမ္းခံခဲ့ရေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။ ၈-၈-၈၈ ခ်ီတက္ဆႏၵျပပြဲအတြင္း ေသေၾကဒဏ္ရာရသူေပါင္း ခန႔္မွန္းေၿခ ရာေပါင္းမ်ားစြာမွ ၁၀,၀၀၀ အတြင္း ရွိခဲ့သည္။ စစ္အာဏာပိုင္တို႔က ၉၅ ေယာက္ေသဆုံးၿပီး ၂၄၀ ဒဏ္ရာရခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။

ႀသဂုတ္လ ၁၃-၃၁ ရက္

ျမန္မာ့ေရတပ္ ခ်ီတက္ဆႏၵျပစဥ္

ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ဦးစိန္လြင္၏ ေျဖရွင္းခ်က္မပါေသာ ႐ုတ္တရက္ႏုတ္ထြက္မွုသည္ ကန႔္ကြက္ ဆႏၵျပသူေပါင္း မ်ားစြာကို စိတ္ရွုပ္ေထြးမွု ျဖစ္ေစခဲ့ၿပီး ဝမ္းေျမာက္ေစခဲ့သည္။ လုံျခဳံေရး အင္အားစုမ်ားက ခ်ီတက္ဆႏၵျပသူမ်ားကို သတိႀကီးစြာထားခဲ့သည္။ အထူးသျဖင့္ ခ်ီတက္ဆႏၵျပသူမ်ားႏွင့္ ေကာ္မတီမ်ား၏ ထိန္းခ်ဳပ္မွုေအာက္တြင္ လုံးလုံးလ်ားလ်ား က်ေရာက္ေနေသာ ရပ္ကြက္မ်ားတြင္ ျဖစ္သည္။ ၾသဂုတ္လ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ အရပ္သားအစိုးရကို ဖြဲ႕စည္းရန္ ေတာင္းဆိုမွုမ်ားအရ ဦးေနဝင္း၏ အတၳဳပတၱိကို ေရးသားသူ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္ကို အစိုးရေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ခန႔္အပ္ခဲ့သည္။ သူသည္ ဥပေဒပညာရွင္ တစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီတြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္သည့္ စစ္ဘက္မွမဟုတ္သည့္ တစ္ဦးတည္းေသာ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္သည္။ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ကို ခန႔္အပ္ျခင္းသည္ ပစ္ခတ္မွုမ်ားႏွင့္ ဆန႔္က်င္ဆႏၵျပမွုမ်ာကို ေလ်ာ့က်ေစခဲ့သည္။
နိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ခ်ီတက္ဆႏၵျပပြဲမ်ားသည္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ ျပန္လည္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ သံဃာေတာ္မ်ား အပါအဝင္ လူေပါင္း ၁၀၀,၀၀၀ ႏွင့္ စစ္ေတြတြင္ ၅၀,၀၀၀ ခ်ီတက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ ႀကီးမားေသာ ခ်ီတက္ဆႏၵၿပ စစ္ေၾကာင္းမ်ားသည္ ေတာင္ႀကီးႏွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ ၿမိဳ႕မ်ားမွသည္ ေဝးကြာလွေသာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုျပည္နယ္မ်ား (အထူးသျဖင့္ ယခင္က စစ္တပ္က စစ္ဆင္ေရးမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ေနရာမ်ား) ဆီသို႔ပါ ပ်ံ႕ႏွံ့ခဲ့သည္။ ဒီမိုကေရစီ အထိမ္းအမွတ္ အေရာင္ျဖစ္ေသာ အနီေရာင္ကို ေအာင္တံခြန္မ်ား လႊင့္ထူၾကထားသည္။ ႏွစ္ရက္အၾကာတြင္ ဆရာဝန္မ်ား၊ သံဃာေတာ္မ်ား၊ ဂီတပညာရွင္မ်ား၊ သ႐ုပ္ေဆာင္မ်ား၊ ေရွ႕ေနမ်ား၊ စစ္မွုထမ္းေဟာင္းမ်ားႏွင့္ အစိုးရဝန္ထမ္းမ်ားသည္ ကန႔္ကြက္ ဆႏၵျပပြဲမ်ားတြင္ ပါဝင္လာခဲ့ၾကသည္။ ေကာ္မတီမ်ားအေနႏွင့္ ဆႏၵျပပြဲမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ အခက္အခဲ ရွိလာခဲ့သည္။ ထိုအေတာအတြင္း ခ်ီတက္ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ “သံသယျဖစ္ဖြယ္ ေကာင္းေသာ” လူမ်ား၊ ရဲမ်ားႏွင့္ စစ္တပ္မွ အရာရွိမ်ားအေပၚ သတိထားမွု ပိုလာခဲ့ၾကသည္။
တစ္ခါတြင္ ရပ္ကြက္ ေကာ္မတီတစ္ခုသည္ ဗုံးတစ္လုံး သယ္ေဆာင္လာသည္ဟု ယူဆကာ လူႏွစ္ေယာက္ကို မွားယြင္းစြာ ေခါင္းျဖတ္သတ္ခဲ့သည္။ မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပမွုမ်ားကို ေရွ႕ေနမ်ားႏွင့္ သံဃာေတာ္မ်ားက ဦးေဆာင္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ပိုမို၍ေအးခ်မ္းခဲ့ၿပီး ထိုကဲ့သို႔ ျဖစ္ရပ္မ်ား မရွိခဲ့ေပ။ နာမက်န္းေသာ မိခင္၏ အိပ္ယာနံေဘးတြင္ ျပဳစုလ်က္ ခ်ီတက္ဆႏၵျပပြဲမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ေနခဲ့ေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ၾသဂုတ္လ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ေရႊတိဂုံဘုရား၌ သန္းဝက္မၽွေသာ ျပည္သူလူထုကို မိန႔္ခြန္းေခၽြျခင္းျဖင့္ နိုင္ငံေရးနယ္ပယ္ထဲသို႔ ဝင္ေရာက္လာခဲ့သည္။ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္ အထူးသျဖင့္ အေနာက္တိုင္းေလာက၏ အျမင္တြင္ သူမသည္ ျမန္မာနိုင္ငံ ႐ုန္းကန္မွု၏ သေကၤတ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ လြတ္လပ္ေရး လွုပ္ရွားမွုကို ဦးေဆာင္ခဲ့သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ သမီးအျဖစ္ ဒီမိုကေရစီ ရရွိေရးအတြက္ လွုပ္ရွားမွုမ်ားကို ဦးေဆာင္ရန္ အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။ သူမသည္ လူထုႀကီးအား စစ္တပ္ကို ဦးတည္ျခင္း မျပဳရန္ႏွင့္ အၾကမ္းမဖက္ဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေရွးရွုရန္ တိုက္တြန္းခဲ့သည္။ ျမန္မာျပည္၏ ဤအခ်ိန္အခါကာလတြင္ ၾကဳံေတြ႕ရေသာ အေရးအခင္းကို ၁၉၈၆ ခုႏွစ္က ဖိလိပိုင္နိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ျပည္သူ႔စြမ္းအား ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ အလားတူအျဖစ္ ရွုျမင္ခဲ့ၾကသည္။
ဤအခ်ိန္အေတာအတြင္းတြင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးႏုႏွင့္ ဗိုလ္မွူးခ်ဳပ္ေဟာင္းေအာင္ႀကီး သည္လည္း နိုင္ငံေရး နယ္ပယ္ထဲသို႔ ျပန္လည္ ဝင္ေရာက္လာခဲ့သည္။ မ်ားစြာေသာ ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းမ်ား ျပန္လည္ပါဝင္လာခ်ိန္ နိုင္ငံေရးရွုခင္းကို “ဒီမိုကေရစီ ေႏြရာသီ” ဟု တင္စားေဖၚျပခဲ့ၾကသည္။ ဒီမိုကေရစီလွုပ္ရွားမွုေၾကာင့္ ရလဒ္မ်ား ရွိေသာ္လည္း ဦးေနဝင္းသည္ ေနာက္ကြယ္တြင္ ဆက္လက္ တည္ရွိေနခဲ့သည္။

စက္တင္ဘာလ

အေရးအခင္းကာလအတြင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နိုင္ငံေရးနယ္ပယ္သို႔ ပထမဦးဆုံးအႀကိမ္ ဝင္ေရာက္လာခဲ့သည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ျပဳလုပ္ေသာ လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝးတြင္ ပါတီကိုယ္စားလွယ္ ရ၅% (၁,၀၈၀ ဦးရွိသည့္အနက္ ၉၆၈ ဦး) သည္ ပါတီစုံစနစ္ အစိုးရဖြဲ႕စည္းရန္ မဲဆႏၵေပးခဲ့ၾကသည္။ BSPP က ၎တို႔သည္ ေရြးေကာက္ပြဲျပဳလုပ္ရန္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္မည္ဟု ေၾကညာေသာ္လည္း အတိုက္အခံ ပါတီမ်ားက အစိုးရခ်က္ခ်င္းႏုတ္ထြက္ၿပီး ၾကားျဖတ္အစိုးရဖြဲ႕စည္း၍ ေရြးေကာက္ပြဲကို စီစဥ္ရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကသည္။ BSPP က ေတာင္းဆိုခ်က္ ႏွစ္ခုစလုံးကို ျငင္းဆိုခဲ့အၿပီးတြင္ ကန႔္ကြက္ ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ လမ္းမ်ားေပၚ၌ ျပန္လည္ ေနရာယူၾကသည္။ ဦးႏုသည္ ယာယီအစိုးရဟု ေၾကညာခဲ့ကာ တစ္လအတြင္း ေရြးေကာက္ပြဲျပဳလုပ္ေပးမည္ဟု ဂတိေပးခဲ့သည္။ ထိုအေတာအတြင္းတြင္ ရဲမ်ားႏွင့္ စစ္တပ္သည္ ကန႔္ကြက္ဆႏၵျပသူမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းလာခဲ့ၾကသည္။
လွုပ္ရွားမွုသည္ ၎တို႔၏ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို အစိုးရမွ တုန႔္ျပန္မွု ရရွိရန္အတြက္ ေန႔စဥ္ ခ်ီတက္ဆႏၵျပပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း၊ စစ္သားမ်ားကို ဘက္ေျပာင္းရန္ အားေပးျခင္းႏွင့္ ကုလသမဂၢႏွင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုမွ စစ္တပ္မ်ား ေရာက္ရွိလာလိမ့္မည္ဟူေသာ အားထားျဖင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ပရိတ္သတ္ကို ေမတၱာရပ္ခံျခင္း တည္းဟူေသာ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ သုံးခုအေပၚတြင္ မွီခိုရသည့္ တစ္ဖက္ပိတ္လမ္း အေျခအေနသို႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ တပ္မေတာ္သားမ်ား၊ အမ်ားအားျဖင့္ ေရတပ္မွ ဘက္ေျပာင္းေသြဖည္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း အနည္းအက်ဥ္းသာ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာနိုင္ငံအေပၚတြင္ ထားရွိသည့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ၏ ေပၚလစီကို ထင္ဟပ္ေသာ စတီဗင္ ဆိုလာ့ဇ္သည္ ျမန္မာနိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းရန္အတြက္ အစိုးရကို တြန္းအားေပးရန္ ျမန္မာနိုင္ငံသို႔ စက္တင္ဘာလတြင္ ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။ သူသည္ ဖိလိပိုင္ႏွင့္ ေတာင္ကိုရီးယားတို႔တြင္ မၾကာေသးမီက ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဒီမိုကေရစီ ဆႏၵျပပြဲမ်ားတြင္ အေတြ႕အၾကဳံရွိခဲ့သူျဖစ္သည္။ စက္တင္ဘာလလယ္တြင္ ဆႏၵျပမွုမ်ားသည္ ပိုမို၍ အၾကမ္းဖက္လာၾကၿပီး ဥပေဒမဲ့ျဖစ္လာသည္။ စစ္သားမ်ားက ဆႏၵျပသူမ်ားကို ၎တို႔စစ္တပ္က အလြယ္အကူ အနိုင္ရေသာ စစ္ပြဲငယ္ေလးမ်ား အတြင္းသို႔ ေရာက္ရန္ ေသြးေအးစြာ လမ္းေၾကာင္းခဲ့သည္။ ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ ပိုမိုျမန္ဆန္ေသာ ေျပာင္းလဲမွုမ်ား ခ်က္ခ်င္းျပဳလုပ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကၿပီး တျဖည္းျဖည္း ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္း တည္ေဆာက္ေရး အဆင့္မ်ားကို အယုံအၾကည္ မရွိခဲ့ၾကေပ။

နဝတ “အာဏာသိမ္းယူျခင္း” ႏွင့္ ႏွိမ္နင္းျခင္း

“ကၽြန္မကေတာ့ ျမန္မာျပည္သားေတြ ဘာအေၾကာင္းမွမရွိဘဲ အပစ္သတ္ခံရတယ္ ဆိုတာကို တစ္ကမၻာလုံးမွာရွိတဲ့ နိုင္ငံအားလုံးကို သိေစခ်င္ပါတယ္။”ေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ၂၂ စက္တင္ဘာ ၁၉၈၈။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္တြင္ စစ္တပ္သည္ နိုင္ငံ့အာဏာကို ရယူခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစာေမာင္သည္ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္က ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒကို ႐ုပ္သိမ္းခဲ့ၿပီး “ဦးေနဝင္း အာဏာၿပ ခ်ယ္လွယ္သည္ထက္ ပိုမိုျပင္းထန္ေသာ” နိုင္ငံေတာ္ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမွု တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕ (State Law and Order Restoration Council - SLORC) ကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ဦးေစာေမာင္က မာရွယ္ေလာေခၚ စစ္တပ္မွ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ ဥပေဒကို ထုတ္ျပန္ၿပီးေနာက္တြင္ ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ အၾကမ္းဖက္ခံရလၽွက္ ၿပိဳကြဲခဲ့သည္။ အစိုးရက ျမန္မာ့အသံမွတဆင့္ စစ္တပ္သည္ ျပည္သူ႔အက်ိဳးအတြက္ “နိုင္ငံအဝွမ္းတြင္ ျဖစ္ပြားေနေသာ ဆိုးဝါးေနသည့္ အေျခအေနမ်ားကို အခ်ိန္မီ ရပ္တန႔္ရန္” နိုင္ငံေတာ္အာဏာကို သိမ္းယူခဲ့ရသည္ဟု ေၾကညာခဲ့သည္။
တပ္မေတာ္ စစ္သည္မ်ားသည္ ျမန္မာနိုင္ငံတဝွမ္းလုံးရွိ ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ ရွိေနၿပီး ဆႏၵျပသူမ်ားကို အတားအဆီးမဲ့စြာ ပစ္ခတ္ခဲ့သည္။ အာဏာရယူအၿပီး ပထမ သီတင္းပတ္အတြင္း ေက်ာင္းသားမ်ား၊ သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသားငယ္ ၁၀၀၀ ခန႔္ အသတ္ခံခဲ့ရၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု သံ႐ုံးေရွ႕တြင္ ဆႏၵျပသူ ၅၀၀ လည္း အသတ္ခံခဲ့ရသည္။ ဤျဖစ္ရပ္ကို ကမၻာ့မီဒီယာအတြက္ သတင္းရိုက္ကူးသူျဖစ္ေသာ အနီးအနားရွိ ဓာတ္ပုံဆရာတစ္ဦးက ရိုက္ကူးထားခဲ့သည္။ ဦးေစာေမာင္က ေသဆုံးသူမ်ားကို “လုယက္သူမ်ား” ဟုေျပာဆိုခဲ့သည္။ ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ ေတာခိုခဲ့ၾကၿပီး အခ်ိဳ႕ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ထိုင္းနိုင္ငံ နယ္စပ္တြင္ သင္တန္းမ်ား တက္ခဲ့ၾကသည္။
စက္တင္ဘာလကုန္တြင္ ဆႏၵျပသူ ၃,၀၀၀ ခန႔္ ေသဆုံးခဲ့ၿပီး ဒဏ္ရာရသူ ဦးေရ အတိအက်ကိုမူ ယခုအခ်ိန္အထိ မသိရေပ။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ တစ္ခုထဲတြင္ပင္ လူ ၁,၀၀၀ ေသဆုံးခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အကူအညီေပးပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံခဲ့သည္။ စက္တင္ဘာလ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ အစိုးရသည္ နိုင္ငံကို ထိေရာက္စြာ ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္ခဲ့သည္။ ေအာက္တိုဘာလတြင္း လွုပ္ရွားမွုမ်ားသည္ ထိေရာက္စြာ ၿပိဳကြဲပ်က္ျပားခဲသည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ကုန္တြင္ ဆႏၵျပသူမ်ားႏွင့္ စစ္သားမ်ားအပါအဝင္ လူေပါင္း ၁၀,၀၀၀ ခန႔္ ေသဆုံးခဲ့ရသည္။ အျခား မ်ားစြာေသာ သူမ်ားလည္း ေပ်ာက္ဆုံးေနခဲ့သည္။

ေနာက္ဆက္တြဲရလဒ္

၁၉၈၈ အေရးအခင္းႏွစ္ပတ္လည္ေန႔ အမွတ္တရပြဲမ်ားကို ႏွစ္စဥ္မပ်က္ ကမၻာႏွင့္အဝွမ္း က်င္းပၾကသည္။

ျမန္မာအမ်ားစုက ယုံၾကည္ခဲ့ၾကသည္မွာ အကယ္၍ ကုလသမဂၢႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းနိုင္ငံမ်ားက စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းျခင္းကို အသိအမွတ္ျပဳရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့ပါက စစ္အစိုးရ ၿပိဳက်သြားနိုင္သည္ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ အေနာက္နိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဂ်ပန္နိုင္ငံတို႔မွ အေထာက္အပံ့ေပးမွုမ်ား ရပ္ဆိုင္းခဲ့သည္။ ျမန္မာ့အိမ္နီးခ်င္း မ်ားအနက္ အိႏၵိယနိုင္ငံက အမ်ားဆုံး ေဝဖန္ခဲ့ၿပီး ဖိႏွိပ္မွုကို ရွုတ္ခ်ခဲ့သည္။ ၎၏နယ္စပ္ကို ပိတ္ပစ္လိုက္ၿပီး ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားကို ျမန္မာႏွင့္ နယ္စပ္တစ္ေလၽွာက္တြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ NLD အား ေထာက္ခံသူ ၆,၀၀၀ ခန႔္ကို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းလိုက္သည္။ တိုင္းရင္းသားမ်ား ေနထိုင္ၾကေသာ ေကာ္သူးေလ ေခၚ ကရင္ျပည္နယ္ ကဲ့သို႔ေသာ နယ္စပ္ေဒသသို႔ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္သြားေသာ သူမ်ားသည္ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ပိုမိုလိုလားေသာ သူမ်ားႏွင့္အတူ ပူးေပါင္းကာ အုပ္စုမ်ား ဖြဲ႕ခဲ့ၾကသည္။ ကရင္အမ်ိဳးသား ျပည္သူ႔လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ ကဲ့သို႔ေသာ လူမ်ိဳးစုလက္နက္ကိုင္တပ္မ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ရာ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားသို႔ ၁၀,၀၀၀ ခန႔္ ထြက္ေျပးသြားသည္ဟု ခန႔္မွန္းရသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ယင္းတို႔အနက္ အမ်ားအျပားကို စစ္သားမ်ားျဖစ္လာရန္ သင္တန္းမ်ား ေပးခဲ့သည္။
အေရးအခင္းၿပီးေနာက္ ဆႏၵျပပြဲမ်ားကို စီစဥ္ဦးေဆာင္သူမ်ားကို ဦးတည္၍ “ကိုးရိုးကားရားနိုင္ေသာ ဝါဒျဖန႔္ခ်ီမွုနည္းစနစ္”ကို န.ဝ.တ က စတင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန႔္က နိုင္ငံျခား သံတမန္မ်ားႏွင့္ သတင္းဌာနမ်ားသို႔ န.ဝ.တ က မ်က္ႏွာသာေပးသည့္အေနျဖင့္ ရည္ရြယ္ၿပီး အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ဆႏၵျပပြဲ အထြတ္အထိပ္သို႔ ေရာက္ေနခ်ိန္၍ ယခင္သတင္းမ်ားႏွင့္ ႏွိုင္းစာလၽွင္ ပိုမိုလြတ္လပ္ေသာ သတင္းမ်ား ပို႔ၿပီးသည့္ေနာက္ ျမန္မာ့သတင္းဌာနသည္ ဤကာလအေတာအတြင္း ပိုမိုတင္းၾကပ္ေသာ ကန႔္သတ္မွုမ်ား ေတြ႕ၾကဳံရသည္။ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမ်ားတြင္ လက္ယာသမားမ်ားႏွင့္ အဖ်က္သမား နိုင္ငံျခားသားမ်ား လၽွို႔ဝွက္ပူးေပါင္းႀကံစည္ၿပီး စစ္တပ္ကို ျဖဳတ္ခ်ရန္ လုပ္ႀကံမွုႏွင့္ လက္ဝဲသမားမ်ား၏ အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ရန္ လၽွို႔ဝွက္ႀကံစည္မွုမ်ားအေၾကာင္း ၎က အေသးစိတ္ရွင္းျပခဲ့သည္။ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း အစိုးရ၏ သီအိုရီအယူအဆကို ယုံၾကည္သူ အနည္းငယ္သာ ရွိခဲ့သည္။ ယင္းသတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ေနစဥ္ ကာလအတြင္း သည္ သူပုန္မ်ားႏွင့္ တိတ္တဆိတ္ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမွုမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္ႏွင့္ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ အၾကားတြင္ ျမန္မာအစိုးရသည္ ျမန္မာ့သမိုင္း တစ္ေလၽွာက္လုံး စစ္တပ္၏ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မွုအေၾကာင္း အေသးစိတ္ျပထားေသာ ျပတိုက္အသစ္ ၂၀ ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ ၎၏ စစ္အင္အားကိုလည္း ၁၈၀,၀၀၀ မွ ၄၀၀,၀၀၀သို႔ တိုးျမႇင့္ခဲ့သည္။ ေနာက္ထပ္ အုံႂကြမွုမ်ားမွ ကာကြယ္သည့္အေနျဖင့္ ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ တကၠသိုလ္မ်ားကိုလည္း ပိတ္ထားခဲ့သည္။ အစဦး၌ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ဦးတင္ဦးႏွင့္ ဦးေအာင္ႀကီးတို႔ ေနာက္လာမည့္ႏွစ္တြင္ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေပးမည္ဟူေသာ န.ဝ.တ ၏ ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို စစ္အစိုးရ၏ လက္ေအာက္တြင္ လြတ္လပ္စြာ က်င္းပနိုင္မည္မဟုတ္ဟူေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။

အေရးပါျခင္း

ယေန႔အခ်ိန္အခါတြင္ အေရးအခင္းႀကီးအား နိုင္ငံရပ္ျခားတြင္ ေရာက္ရွိေနထိုင္လ်က္ရွိၾကကုန္ေသာ ဗမာမ်ား၊ ျမန္မာနိုင္ငံသားမ်ား မေမ့နိုင္ေအာင္ မွတ္မိေနၾကၿပီး ဂုဏ္ျပဳၾကေသာ ေန႔တစ္ေန႔လည္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုင္းနိုင္ငံတြင္ ရွိၾကေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားအၾကားတြင္လည္း ႏွစ္စဥ္ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔ေရာက္တိုင္း အမွတ္တရပြဲမ်ား က်င္းပျခင္းအားျဖင့္ လွုပ္ရွားမွုကို ပံ့ပိုးကူညီၾကသည္။ အေရးအခင္း ႏွစ္ပတ္လည္ အႏွစ္ ၂၀ ျပည့္ေန႔တြင္ ထိုအျဖစ္အပ်က္ကို အမွတ္ရ က်င္းပၾကေသာ လွုပ္ရွားတက္ႂကြသူ ၄၈ ဦး အဖမ္းခံခဲ့ရသည္။ ဤအျဖစ္အပ်က္က ဗမာျပည္သားမ်ားအေပၚ နိုင္ငံတကာမွ ပံ့ပိုးမွုမ်ား ပိုမိုရရွိေစခဲ့သည္။ ဆႏၵျပပြဲတြင္ ပါဝင္ခဲ့ၾကေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားက အမွတ္တရ ကဗ်ာမ်ား ေရးခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္က ႐ုပ္ရွင္ျဖစ္သည့္ Beyond Rangoon ဟူေသာ ႐ုပ္ရွင္မွာ အေရးအခင္းကာလအတြင္ ေတြ႕ၾကဳံခဲ့ရေသာ ျဖစ္ရပ္မွန္ကို အေျခခံကာ ရိုက္ကူးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ျဖစ္ရပ္သည္ ေနာင္ ၁၉ ႏွစ္အၾကာတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ဗမာတို႔ အစိုးရဆန႔္က်င္ ဆႏၵျပပြဲမ်ားအတြက္ အထူးအဓိပၸါယ္ရွိခဲ့ပါသည္။

Posted in: သမိုင္းမ်ား